Ahzab Suresi Edip Yuksel

[alimallah]

33. PARTİLER (AHZAB) SÛRESİ



Rahman ve Rahim Allah`ın İsmiyle

1. Ey peygamber, ALLAH`ı gözet, inkarcılara ve ikiyüzlülere uyma. ALLAH Bilendir, Bilgedir.

2. Rabbinden sana vahyedilene uy. ALLAH yaptığınız her şeyden haber almaktadır.

3. ALLAH`a güven. Koruyucu olarak ALLAH yeter.

4. ALLAH hiç bir adamın içine iki kalp koymamıştır.*[1] Annenize benzeterek kendinize haram kıldığınız eşlerinizi annelerinize çevirmemiş, evlatlıklarınızı da öz çocuklarınız yapmamıştır. Tüm bunlar, ağzınızdan çıkan sözlerinizden ibarettir. ALLAH doğruyu söylüyor ve O doğru yola iletir.


[1] * 33:4 Temelsiz savlarla gerçeğin değişmeyeceğini bildiren bu ayetin bağlamını gözönüne alırsak, Kuran`ın vahyedildiği dönemde bazı insanların iki kalpli olduğuna dair bir inancın varolduğunu öğreniyoruz. Kuran bu tür böbürlenmelerin asılsız olduğunu bildiriyor. Ayrıca, bu ayetin işaretiyle şunu da anlamak mümkün: "Kalp" kelimesi, Kuran`da, düşünce, inanç ve sevgi merkezi için kullanılmaktadır. Kalpler sadece Allah`a adanmalı, O`na olan kulluk ve ibadet paylaşılamaz.


İsimlerinizi Değiştirmeyin

5. Onları, öz babalarıyla bağlarını kesmeyecek biçimde çağırın. Bu davranış, ALLAH katında daha doğrudur. Babalarını bilmiyorsanız, o zaman onlar sizin din kardeşlerinizdir ve ailenizin bireyleridir. Kasıtlı olarak yaptıklarınız bir yana, yanılarak yaptığınız şeylerde size bir sorumluluk yoktur. ALLAH Bağışlayandır, Rahimdir.

6. Peygamber, inananlara, kendilerinden daha yakındır ve hanımları ise anneleridir. ALLAH`ın kitabına göre, inananlar, göçedenlerden kendilerine akraba olanlara daha öncelikli davranmalıdır. Ancak dostlarınıza iyilik yapmanız hariç. Bunlar, bu kitapta yasallaşmıştır.

7. Nebilerden (peygamberlerden) misak (söz) almıştık. Senden, Nuh`dan, İbrahim`den, Musa`dan ve Meryem oğlu İsa`dan... Onlardan sapasağlam bir söz almıştık.*[2]


[2]* 33:7 Bak 3:81.


8. Böylece doğrulardan doğruluklarını soracağız. İnkarcılar içinse acı bir azap hazırlamıştır.

Partilerin Savaşı

9. Ey inananlar, size ordular saldırdığı zaman, üzerlerine bir rüzgar ve görmediğiniz orduları gönderen ALLAH`ın size yaptığı iyiliği hatırlayın. ALLAH yaptığınız her şeyi Görendir.

10. Üstünüzden ve altınızdan size saldırmışlardı. Gözler dönmüştü, kalpler ağızlara gelmişti ve siz ALLAH hakkında çeşitli kuşkular besliyordunuz.

11. İnananlar orada denenmiş ve şiddetle sarsılmışlardı.

Sahabenin Arasındaki Münafıklar*[3]


[3]* 33:12 Peygmaberin sahabesi (arkadaşı) olan herkesi kutsayan bir görüş egemendir Sünni literatürde. Sunni kaynaklar, sahabeyi, "müslüman olarak Peygamberle görüşmüş kişi" diye tanımlar. "Sahabelerim yıldızlar gibidir; hangisini izleseniz doğru yolu bulursunuz" gibi nice uydurma hadislere kanan müşrik bir şair "sahabenin atının burnundaki toz" kadar bile olmadığını yazmıştı bir zamanlar. Halbuki, sahabelerin içinde birçok sahtekar ve münafık da vardı. Peygamber bunların bir kısmını zorluk anında tanıdıysa da bunların isimleri ilan edilmedi. Nitekim, Muhammed Peygameberin vefatından kısa süre sonra, Kuran`ın mesajını terkeden, cahiliyye dönemi hastalıklarını hortlatan, kabilecilik ve liderlik ihtiraslarıyla müminleri boğazlayan partilerin önsaflarında binlerce sahabe vardı. Münafık sahabelerin uydurduğu hadisleri "sahih" diye yutturabilmek için tüm sahabeleri kutsayıcı hadisler uyduruldu. Halbuki, inkarcılar dahil, Peygamberin tüm çağdaşları "sahabe" olarak tanımlanır Kuran`da (34:46; 53:2; 81:22). Kuran`ı dinleyen mi var?


12. İkiyüzlüler ve kalplerinde hastalık bulunan kimseler, "ALLAH`ın ve elçisinin bize verdiği söz boş bir hayalden başka bir şey değilmiş!" diyorlardı.

13. Onlardan bir grup ise, "Yesrib*[4] halkı, artık tutunamazsınız; geri dönün," diyordu. Onlardan diğer grup ise, evleri korunduğu halde, "Evlerimiz korumasız kaldı," diyerek peygamberden izin istiyorlardı. Tüm amaçları kaçmak idi.


[4]* 33:13 Yesrib özel ismi, her nedense, Muhammed`in vefatından sonra Medine (fiehir) olarak değiştirilmiştir.


14. Orası işgal edilse ve düşmana katılmaları istenseydi pek tereddüt etmeden onlara katılırlardı.

15. Daha önce de, arkalarını dönüp kaçmayacaklarına dair ALLAH`a söz vermişlerdi. ALLAH`a verilmiş her söz sorulacaktır.

16. De ki, "Ölümden veya savaştan kaçmak size yarar sağlamıyacak. Kaçsanız da pek fazla yaşamıyacaksınız."

17. De ki, "ALLAH sizin için bir kötülük dilese veya bir rahmet dilese O`na karşı sizi kim koruyacak? Onlar ALLAH`tan başka bir sahip ve yardımcı bulamayacaklardır.

18. ALLAH, içinizden alıkoyanları ve kardeşlerine, "Bize gelin," diyenleri bilmektedir. Onlar ender olarak savunmaya katılırlar.

19. Sizinle ilişkilerinde pek cimridirler. Tehlike geldiğinde, üzerine ölüm baygınlığı çökmüş kimse gibi gözleri korkudan dönmüş bir halde sana baktıklarını görürsün. Tehlike geçince de, mala düşkünlük göstererek sizi sivri dillerle incitirler. Bu tip kimseler inanmış değillerdir. Bu yüzden ALLAH onların işlerini boşa çıkarır. Bu, ALLAH için kolaydır.

20. Partilerin gitmediğini sanıyorlar. Partiler tekrar gelse kendilerinin çöldeki bedevi Araplar arasında olmayı ve sizin haberlerinizi uzaktan sormayı dilerlerdi. Aranızda olsalardı dahi pek az savaşırlardı.

Muhammed`in Örnek Cesareti

21. ALLAH`ı ve ahiret gününü arzulayan ve ALLAH`ı sıkça ananlarınız için ALLAH`ın elçisinde güzel bir örnek vardır.*[5]


[5]* 33:21 Bu ayet bağlamından koparılarak Muhammed`i putlaştırmak için suistimal edilmiştir. Muhammed`in kişisel davranışlarını, giyeceğini, yiyeceğini, diş fırçasını, sakalını, yürüyüşünü, yatışını ve hatta işemesini maymun gibi taklit etmeyi marifet sayanlar, ortaçağda yaşayan Arap, Yahudi ve Bızans örf ve adetlerini Allah`ın dini diye halka sunmuşlardır. Bak 42:21; 60:4.


22. İnananlar, partileri (saldırıya hazır) görünce, "İşte bu, ALLAH`ın ve elçisinin bize söz verdiğidir. ALLAH ve elçisi doğru söylemiştir," dediler. Bu (tehlikeli durum), onların ancak inançlarını ve teslimiyetlerini güçlendirdi.

23. İnananlardan öyle kimseler var ki ALLAH`a vermiş oldukları sözü gerçekleştirmişlerdir. Onlardan kimi adağını yerine getirdi (şehid oldu), kimi de hazır bekliyor. Hiç bir vakit kararsızlığa düşmediler.

24. ALLAH böylece doğruları doğrulukları ile ödüllendirir. İkiyüzlüleri de dilerse cezalandırır veya tevbelerini kabul eder. ALLAH Bağışlayandır, Rahimdir.

Allah İnananları Destekler

25. ALLAH inkarcıları öfkeleriyle birlikte elleri boş olarak geri çevirdi. ALLAH böylece inananları savaştan esirgedi. ALLAH Güçlüdür, Üstündür.

26. Ve kitap halkından onlara destek olanları kalelerinden indirdi ve yüreklerine korku düşürdü. Bir kısmını öldürüyor, bir kısmını da tutsak alıyordunuz.

27. Sizi onların toprağına, evlerine, paralarına ve henüz ayağınızı dahi basmamış olduğunuz topraklara mirasçı kıldı. ALLAH her şeye gücü yetendir.

Elçi ve Lider Eşi Olmanın Getirdiği Özel Sorumluluk

28. Peygamber, hanımlarına de ki, "Siz dünya hayatının süsünü istiyorsanız, gelin size bağışta bulunayım ve sizi güzellikle bırakayım."

29. "Yok, siz ALLAH`ı, elçisini ve ahiret yurdunu istiyorsanız, ALLAH sizden güzel davrananlara büyük bir ödül hazırlamıştır."

30. Ey peygamberin hanımları, sizden kim büyük ve açık bir günah işlerse onun cezası ikiye katlanır. ALLAH için elbette bu kolaydır.

31. Sizden kim ALLAH`ın elçisine uyar ve erdemli davranırsa, onun da ödülünü iki kat veririz ve onun için bol bir rızık hazırlamışızdır.

32. Ey peygamberin hanımları, siz herhangi bir kadın gibi değilsiniz.*[6] Erdemliyseniz, işveli konuşmayın ki kalbinde hastalık bulunan birileri size yönelmesin. Güzel ve normal biçimde konuşun.


[6]* 33:33 Muhamed Peygamber dünyanın tanık olduğu en büyük politik ve askeri liderlerden birisiydi. Tanrı`nın yardımıyla yirmi üç yıl içinde yaptığı devrimleri ve o devrimlerin dünya tarihindeki yankılarını değerlendiren ünlü bir Batılı tarihçi onu "Tarihin En Büyük 100 Kişisi" adlı kitabında birinci sıraya oturtmuştu. Muhammed, büyük bir düşmanlık ve propagandayla karşı karşıyaydı. Eşleri yoluyla onu mahcup etmek, eşlerine iftira ederek onu yıpratmak isteyen birçok düşmanı vardı. Nitekim, bu surenin 32`inci ayeti Muhammed peygamberin hanımlarını diğer müslüman kadınlardan ayırarak, liderlik kurumunu saldırılardan ve komplolardan korumak amacını güder. Sadece Muhammed Peygamberin eşleri için öngörülen bir düzenlemeyi, bir tedbiri tüm müsluman kadınlara genelleştirmek haddi aşmaktır.


33. Evlerinizde oturun ve eski cahiliyye dönemindeki gibi halkla fazla içiçe olmayın. Namazı gözetin, zekatı verin*[7] ve ALLAH ve elçisine uyun. Ey Kabe`nin çevresinde oturanlar, ALLAH sizden günahları gidermek ve sizi tamamıyla arındırmak istiyor.


[7]* 33:33 Peygamber hanımlarının kendilerine ait gelirleri ve ayrı servetleri olduğu anlaşılıyor.


34. Evlerinizde okunan ALLAH`ın ayetlerini ve hikmeti hatırlayın. ALLAH Latiftir, Haberdardır.

Kadın ve Erkek Müminler

35. Müslüman erkekler ve müslüman kadınlar, inanan erkekler ve inanan kadınlar, söz dinleyen erkekler ve söz dinleyen kadınlar, doğru sözlü erkekler ve doğru sözlü kadınlar, sabreden erkekler ve sabreden kadınlar, saygılı erkekler ve saygılı kadınlar, yardımsever erkekler ve yardımsever kadınlar, oruç tutan erkekler ve oruç tutan kadınlar, iffetli erkekler ve iffetli kadınlar, ALLAH`ı çok anan erkekler ve çok anan kadınlar; işte ALLAH onların hepsine bağışlanma ve büyük bir ödül hazırlamıştır.

İnsan Muhammed, Elçi Muhammed`e İtaatsizlik Ediyor

36. ALLAH ve elçisi bir işte hüküm verdiği zaman, hiçbir inanan erkek ve kadın o işte seçim hakkına sahip değildir. Kim ALLAH`a ve elçisine isyan ederse açık bir biçimde sapmış olur.

37. ALLAH tarafından kendisine iyilik yapılan ve senin de iyilikte bulunduğun kişiye, "Karını tut ve ALLAH`ı gözet," diyordun. Böylece ALLAH`ın açığa vuracağı bir şeyi gizliyordun. ALLAH`tan çekinmen gerekirken halktan çekiniyordun. Zeyd eşiyle ilişiğini kestiğinde biz seni onunla evlendirmiştik ki, inananlar, evlatlıkları eşleriyle ilişiklerini kestiklerinde onlarla evlenmekte güçlükle karşılaşmasın. ALLAH`ın buyruğu yerine getirilmelidir.

38. ALLAH`ın kendisine yasallaştırdığı bir konuda peygambere herhangi bir engel yoktur. Bu, öteden beri, gelmiş geçmişlere uygulanan ALLAH`ın sünneti (yasası) dır.*[8] ALLAH`ın emri, belirlenmiş ve kesinleşmiştir.


[8]* 33:38 Kuran, "hadis" (söz) kelimesini Tanrı`nın sözlerinden farklı sözler için kullandığında genellikle kötü bir anlamda kullanır (12:111; 31:6; 33:53; 45:6; 52:34; 66:3). Peygambere yakıştırılan yalanların "hadis ve sünnet" adıyla anılacağını önceden bilen Tanrı "sünnet" (yasa) kelimesini de sürekli "Tanrı`nın sünneti" olarak kullanmıştır (33:38,62; 35:43; 40:85; 48:23). Tanrı`nın sünnetine karşı putlaştırdıkları Muhammed`in sünnetini uyduranlar, 35:43`te sözü edilen sünnete mahkum olacaklardır. İşin daha da ilginci, Hadis ve Sünnet`in yanında uydurulan üçüncü öğreti olan İcma (toplu karar) kelimesi de Allah hariç kimin için kullanılmışsa olumsuz bir anlamla mahkum edilir (20:60; 70:18; 104:2; 3:173; 3:157; 10:58; 43:32; 26:38; 12:15; 10:71; 20:64; 17:88; 22:73; 54:45; 28:78; 7:48; 26:39; 26:56; 54:44...). Tüm bunlar bir rastlantı mı? Bak 39:18; 66:3.


39. ALLAH`ın elçiliğini duyuranlar sadece O`nu sayarlar ve ALLAH`tan başka hiç kimseden çekinmezler. Hesap sorucu olarak ALLAH yeter.

Son Elçi Değil, Son Peygamber

40. Muhammed, adamlarınızdan herhangi birisinin babası olmadı. Ancak o ALLAH`ın elçisi (rasulü) ve son peygamber (nebi) oldu. ALLAH her şeyi iyi bilir.

Tanrı`yı Sürekli Anın

41. Ey inananlar ALLAH`ı çok sık olarak anın.

42. O`nu sabah akşam yüceltin.

43. O ki sizi karanlıklardan ışığa çıkarmak için melekleri ile birlikte sizi destekler. O, inananlara karşı Rahimdir.

44. O`nunla karşılaştıkları gün dirlik dilekleri, Selam (Barış/Güvenlik)`tır. Onlara cömert bir ödül hazırlamıştır.

45. Ey peygamber, biz seni bir tanık olarak gönderdik, bir müjdeleyici ve bir uyarıcı,

46. ALLAH`a, O`nun izniyle çağıran bir davetçi ve aydınlatıcı bir ışık olarak...

47. İnananlara, ALLAH`tan büyük bir lütfa ulaşacaklarını müjdele.

48. İnkarcılara ve ikiyüzlülere uyma, eziyetlerine aldırma ve ALLAH`a güven; koruyucu olarak ALLAH yeter.

Evlilik Yasaları

49. Ey inananlar, inanan kadınları nikahladıktan sonra, onlarla cinsel ilişkiye girmeden boşarsanız, (bir başkasıyla evlenmelerinden önce) onların size bir bekleme süresi borcu yoktur.

50. Ey peygamber, mehirlerini vermiş bulunduğun eşlerini ve ALLAH`ın sana bağışladığı elinin altındakileri, seninle birlikte göç eden amcanın kızlarını, halalarının kızlarını, dayının kızlarını ve teyzelerinin kızlarını sana helal kılmışısızdır. Ayrıca, peygamber dilerse, kendisini inananlara değil sadece peygambere mehirsiz olarak hibe eden birisiyle nikahlanabilir. Biz, eşleri ve ellerinin altında bulunanlar hakkında üzerlerine yüklediğimiz sorumlulukları bildirmiştik ki güç bir duruma düşmeyesin. ALLAH Bağışlayandır, Rahimdir.

51. Onlardan dilediğini erteler, dilediğini de yanına alabilirsin. Sırasını geri bırakmış olduğun birisini tekrar istemende bir sakınca yoktur. Böylece onlar hoşnut olurlar, üzülmezler ve senin herbirisine verdiğine razı olurlar. Kalbinizde olanı ALLAH iyi bilir. ALLAH Bilendir, ?efkatlidir.

52. Bunların ötesinde kadınlar sana helal değildir, ve eşlerinden her hangi birisini de onlarla değişemezsin. Güzellikleri senin ilgini çekse bile.*[9] Ancak elinin altındakiler ile yetin. ALLAH her şeyi gözetleyendir.


[9]* 33:52 Haremlik ve selamlık kurumunu ortaçağ ruhbanlarından kopya edenler, Tanrı adına kadınları peçe ve çarşafla örterek kimliklerinden soyanlar bu ayet üzerinde hiç mi düşünmezler?


Görgü ve Adap

53. Ey inananlar, peygamberin evine, yemeğe çağrılmadan girmeyin. Öyle bir çağrıyı da beklemeyin. Çağrıldığınız vakit girebilirsiniz. Yemeği yedikten sonra ayrılıp dağılın. Hadislere (sözlere) dalmayın.*[10] Bu durum peygamberi üzüyor; ancak size bildirmekten utanıyordu. ALLAH gerçeği bildirmekten çekinmez. Onun hanımlarından bir şey istediğinizde onu bir perde ardından isteyiniz. Bu sizin kalbiniz ve onların kalpleri için daha temiz bir davranıştır.**[11] ALLAH`ın elçisini üzmemelisiniz ve ondan sonra onun eşleriyle asla evlenmemelisiniz, zira bu, ALLAH katında pek büyük bir günahtır.**[12]


[10]* 33:53 Bak 66:3; 33:38.

[11]** 33:53 Bak 33:32.

[12]* 33:53 Bir zamanlar babamızla evlenmiş bulunan kadınlarla evlenmemiz 4:22 ayetiyle yasaklanmıştır. Bu ilahi emir, babalarımıza ve onların özel hayatlarına olan saygıyı korur. Dini ve politik lider olarak tarihi bir misyona sahip olan Muhammed peygamberin özel hayatını korumak için peygamberin hanımları inananların anası olarak değerlendirdi (33:6).


54. Bir şeyi açığa vursanız da, gizleseniz de ALLAH her şeyi iyi bilir.

55. Babaları, oğulları, kardeşleri, kardeşlerinin oğulları, kız kardeşlerinin oğulları, diğer kadınlar ve (kadın) hizmetçileri karşısında (serbest bir biçimde giyinmelerinde) kadınlar için bir sakınca yoktur. ALLAH`ı saysınlar. ALLAH her şeye Tanıktır.

Tanrı ve Melekleri Peygamberi Destekler

56. ALLAH ve melekleri peygamberi desteklemektedir. Ey inananlar siz de onu destekleyin, gereken saygı ve itaati gösterin.*[13]


[13]* 33:56 Bu ayet, anlamı kaydırılarak suistimal edilen ayetlerden biridir. "Desteklemek" olarak çevirdiğimiz kelime 33:43 ve 9:99,103 ayetlerinde de geçmektedir. Bu üç ayeti birlikte incelediğinizde, sözkonusu kelimeyle nasıl oynandığını göreceksiniz. Bu ayetin anlamını kaydıran dinadamları, Müslümanları, sürekli olarak Allah`ı anıp yüceltmek yerine Muhammed`i anıp yüceltmeye sevketti (33:41-42). Ayrıca bak 2:157.


57. ALLAH`a ve elçisine hakaret edenlere, ALLAH dünya ve ahirette lanet eder ve onlar için aşağılayıcı bir ceza hazırlamıştır.

58. İnanan erkeklere ve kadınlara, haksız yere hakaret edenler, bir iftira ve apaçık bir günah yüklenmişlerdir.

Örtünün Amacı: Kadınların Onurunu Azgın Erkeklerin Sarkıntılıklarından Korumak

59. Ey peygamber, hanımlarına, kızlarına ve inananların kadınlarına örtülerini üzerlerine salmalarını söyle. Bu, onların (erdemli kadınlar olarak) tanınıp hakarete uğramamaları için daha elverişlidir. ALLAH Bağışlayandır, Rahimdir.

60. İkiyüzlüler, kalplerinde hastalık bulunanlar ve kentteki saldırganlar (size karşı olan saldırılarına) son vermezlerse seni onlara musallat ederiz; sonra orada, senin çevrende kısa bir süre kalabilirler.

61. Lanetlenirler; nerede rastlansalar, (saldırıdan vazgeçmezlerse) yakalanıp öldürülebilirler.

62. Öncekilere uygulanmış ALLAH`ın sünneti (yasasıdır). ALLAH`ın sünnetinde herhangi bir değişme bulamazsın.*[14]


[14]* 33:62 Geçerli tek sünnet Allah`ın sünnetidir. Bak 33:38.


Dünyanın Sonu Açıklandı*[15]


[15]* 33:63 Yirminci yüzyıldan önce, örneğin, televizyon ve uzaydaki haberleşme uyduları hakkında sadece Tanrı bilgi sahibiydi. Tanrı`nın bildiği şeylerin bir kısmını zamanla biz de öğrenmekteyiz. Dünyanın sonunun tarihi konusunda biricik kaynak olan Tanrı, onun tarihini Kuran`da bildirmiştir. Bak 20:15.


63. Halk senden Saat`i (dünyanın son saatini) soruyor. De ki, "Onun bilgisi ALLAH`ın katındadır; ne bilirsin, belki de o Saat yakındır."

Müritler ve Mukallitler, Önderlerini ?ikayet Ederler

64. ALLAH inkarcıları lanetlemiş ve onlara cehennemi hazırlamıştır.

65. Orada ebedi kalıcıdırlar. Ne bir veli (sahip) ne de bir yardımcı bulamazlar.

66. Yüzleri ateşte çevrildiği gün, "Keşke ALLAH`a itaat etseydik, keşke elçisine itaat etseydik," derler.

67. Derler ki, "Rabbimiz, sadatlarımıza/şeyhlerimize ve büyüklerimize uyduk; onlar da bizi yoldan saptırdılar."

68. "Rabbimiz, onlara iki kat ceza ver, onları büyük bir lanetle lanetle."

69. Ey inananlar, Musa`yı incitenler gibi olmayın. ALLAH onu onların suçlamalarından akladı. ALLAH`ın katında itibarı olan biriydi.

70. Ey inananlar, ALLAH`ı sayın ve doğru söz söyleyin.

71. Ki işlerinizi düzeltsin, günahlarınızı bağışlasın. Kim ALLAH`a ve elçisine uyarsa büyük bir zafer kazanmıştır.

İnsanoğlu Sınavı Kabul Ediyor

72. Biz sorumluluğu (sınanmayı) göklere, yere, dağlara sunmuştuk da onlar onu yüklenmekten çekinmişler ve kabul etmemişlerdi. Ancak onu insan yüklendi; o zalim ve cahil olmuştu.*[16]


[16]* 33:72 Bak 3:83; 13:15; 41:11.


73. Böylece, ALLAH ikiyüzlü erkekleri ve kadınları, ortak koşan erkekleri ve kadınları cezalandırır ve ALLAH inanan erkeklerin ve kadınların tevbelerini kabul eder. ALLAH Bağışlayandır, Rahimdir.*[17]



[17]* 33:73 Müslüman ümmetin 73 fırkaya ayrılacağını bildiren hadisi uyduranlar büyük olasılıkla Hizipler/Partiler ismini taşıyan bu suredeki ayetlerin sayısını seçmişler. Hadisin uydurulduğu günden bu yana, fırkaların, mezheplerin, tarikatlerin sayısı bini geçmiştir.