Osmanli Devletinin 1 Dunya Savasinda Savastigi Cepheler
Topraklarımızda Savaştığımız Cepheler
1. Kafkas Cephesi
2. Galiçya Cephesi
3. Filistin-Suriye Cephesi
4. Irak Cephesi
5. Çanakkale Cephesi
6. Hicaz-Yemen Cephesi
Topraklarımız Dışında Savaştığımız Cepheler
1. Makedonya
2. Kanal Cephesi
3. Romanya
Kafkas Cephesi
Cephenin Açılma Nedenleri :
1. İttihatçıların Orta Asyadaki Türkleri birleştirme ve Hindistana kadar toprakları genişletme isteği.
2. Almanların Bakû petrollerini ele geçirmek için Osmanlıyı kışkırtması.
3. Rusların Doğu Anadoluya saldırmasıyla mücadele başlamıştır (1 Kasım 1914).
4. Enver Paşa Sarıkamışta Ruslara karşı cephe açmıştır.
5. 90.000 asker Allahuekber Dağlarında soğuktan donarak şehit olmuştur (Sarıkamış Faciası).
6. Ruslar, Doğu Anadoluyu işgal etmiştir.
7. M. Kemal Muş ve Bitlisi Ruslardan geri almıştır (1914).
8. Rusyada Bolşevik İhtilali çıkmıştır (1917).
9. Rusya Brest Litowsk Antlaşması ile I.Dünya Savaşından çekilmiş; Kars, Ardahan ve Batumu Osmanlı Devletine bırakmıştır (3 Mart 1918).
KANAL CEPHESI
Cephenin Açılma Nedenleri :
1. Osmanlı Devletinin Mısırı İngilizlerden geri alma düşüncesi.
2. Osmanlı Devletinin, İngilizlerin Uzak Doğu sömürgeleriyle olan bağlantısını kesmek ve Süveyş Kanalını ele geçirmek istemesi.
3. Cephede mücadele 3 Şubat 1915te başlamıştır.
4. Almanyanın desteği ile iki kez harekat düzenlenmiştir.
5. Osmanlı Devleti başarılı olamamıştır (1916).
Suriye ve Filistin Cephesi
Cephenin Açılma Nedenleri :
1. Osmanlı Devletinin İngilizlerin Süveyşten kuzeye doğru ilerleyişini durdurmak istemesi.
2. İngilizler Halepe kadar ilerlemiştir (1918).
3. Yıldırım Orduları Komutanı M.Kemal Paşa, İngilizleri Halepin kuzeyinde durdurmuştur.
4. Misak-ı Millinin Suriye sınırı çizilmiştir.
Irak Cephesi
Cephenin Açılma Nedenleri :
1. İngilizlerin Rusyaya yardım ulaştırmak istemesi.
2. İngilizlerin Musul-Kerkük petrollerine sahip olmak istemesi.
3. İngilizlerin Hint deniz yolunun güvenliğini sağlamak istemesi.
4. İngilizlerin Basraya çıkarma yapmasıyla başlamıştır.
5. Türk ordusu Kut-ül Amarede başarılı olmuş ise de, İngilizler Bağdatı ele geçirmiştir (11 Mart 1917).
Çanakkale Cephesi
Cephenin Açılma Nedenleri :
1. İtilaf Devletlerinin Rusyaya yardım göndermek istemesi.
2. İtilaf Devletlerinin Boğazları ele geçirerek, Osmanlının İttifak Devletleri ile bağlantısını kesmek ve Osmanlıyı saf dışı etmek istemesi.
3. İtilaf Devletlerinin Balkan devletlerini yanlarına çekmek istemesi.
4. Osmanlının Kafkas ve Kanal cephelerinden çekilmesinin sağlanmak istenmesi.
Notlar:
İngiliz ve Fransız donanmaları Çanakkale Boğazına saldırmış, savaş başlamıştır (19 Şubat 1915).
Mayınlı boğazlardan İtilaf Devletleri geçememiştir.
İtilaf Devletleri Gelibolu Yarımadasına ve boğazın iki yakasına asker çıkarmıştır. Türk askeri Gelibolu, Conkbayırı, Anafartalarda başarı elde etmiştir Mustafa Kemal bu cephede başarılar kazanmıştır.
Düşman askerleri sekiz ay sonra savaştan çekilmek zorunda kalmıştır (9 Ocak 1916).
ÇANAKKALE SAVAŞININ SONUÇLARI :
1. I. Dünya Savaşında Osmanlı, yalnız bu cephede başarılı olmuştur.
2. Çanakkale Savaşı, I. Dünya Savaşının uzamasına neden olmuştur.
3. 500.000 insan ölmüştür.
4. M. Kemal; önce albay, daha sonra da general olmuş, yurt içinde ve dışında tanınmıştır.
5. Bulgaristan İttifak Devletleri yanında savaşa katılmıştır.
6. Rusyada Bolşevik İhtilali olmuş, SSCB kurulmuştur.
7. Kafkas Cephesi kapanmıştır.
8. Zafer, tutsak milletlere bağımsızlık mücadelesinde bir örnek oluşturmuştur.
Hicaz-Yemen Cephesi
Cephenin Açılma Nedeni :
1. Osmanlı Devletinin kutsal yerleri İngilizlerden korumak istemesi.
2. İngilizler Arapları Osmanlı aleyhine kışkırtmıştır.
3. Fahrettin Paşa İngilizlerle ve Mekke Emiri Şerif Hüseyin ile mücadele etmiş, başarılı olunamamıştır.
Galiçya, Romanya ve Makedonya Cephesi
Cephenin Açılma Nedeni :
1. Osmanlı Devletinin; müttefiklerine (özellikle Almanlara) yardım etmek istemesi.
2. Osmanlı; Rusya, Romanya ve Fransa ile mücadele etmiş, fakat başarılı olamamıştır.
Notlar:
Mustafa Kemal; Kafkas, Çanakkale ve Suriye-Filistin cephelerine katılmıştır.
Kafkas ve Kanal cepheleri taarruz cepheleridir ve bu cephelerin açılmasında Almanyanın isteği etkili olmuştur. Kanal cephesinde Almanlar cephane yardımı da yapmışlardır.
Osmanlı Devleti Galiçya, Romanya ve Makedonya Cephesinde kendi sınırları dışında savaşmıştır.
Brest-Litowsk Antlaşması ile Osmanlı Devleti, Berlin Antlaşması ile Rusyaya verdiği Kars, Ardahan ve Batumu geri almıştır.
Osmanlının kazandığı tek cephe Çanakkaledir.
Başta kazanılmaya çalışılıp kaybedilen cephe Iraktır.
|