Sakarya Muharebesi
(23 Ağustos - 13 Eylül 1921)
Savaş Yunan ordusunun saldırışı ile başladı. Amaçları, Türk ordusunu yok edip, Ankara`yı ele geçirmek, TBMM ve hükümetini dağıtmaktı.
Savaş 100 km`lik bir cephe boyunca, 22 gün ve22 gece sürdü. Mustafa Kemal savaşı bizzat yönetti. Kurtuluş Savaşı` nın en uzun savunma muharebesidir. Subay savaşı olarak da adlandırılır. Yeni bir savaş stratejisi uygulanmıştır:
"Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır.Vatanın her karış toprağı vatandaşın kanıyla ıslanmadıkça düşmana bırakılamaz".
Bu emrin heyecanıyla, Genel Kurmay Başkanı Fevzi Paşa ile Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa`nın yönetimindeki
Türk ordusu parlak bir zafer kazandı (13 Eylül1921).
Sonuçları:
Kafkas Cumhuriyetleri ile (Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan) Kars Antlaşması imzalandı (13 Ekim 1921).
Böylece doğu sınırı kesin biçimini aldı.
Fransızlar ile Ankara Antlaşması imzalandı. (20 Ekim 1921).
Bu antlaşmaya göre;
Hatay ve iskenderun dışında bugünkü Türkiye-Suriye sınırı çizildi.
Hatay, Fransızlarda kalacak, ancak özel bir `yönetim kurulacak ve Türkçe resmi dil olacaktır. Yo-
re halkı gelenek ve göreneklerini geliştirmede şerbest olacaktır.
Süleymanşah`ın Türbesinin bulunduğu Caber Kalesi Türk toprağı sayılacaktır.
iki ay içinde Fransa, Anadolu`dan çekilecektir.
Önemi:
Hatay dışında güney sınırımız çizildi.
ilk kez İtilaf Devletlerinin biri TBMM`yi tanıdı.
Fransa ile savaş sona erdi ve TBMM`ye karşı oluşturulan cephe parçalanmış oldu.
c- itilaf Devletleri`nin Ateşkes ve Barış önerileri
22 Mart 1922`de ateşkes önerisinde bulundular.Buna göre; barış görüşmeleri başlayıncaya kadar
Türk Yunan orduları İtilaf Devletleri denetiminde bulunacaktı. TBMM bu öneriyi bağımsızlık anlayışına
ters düştüğü için reddetti.
26 Mart 1922`de barış önerisinde bulundular.Barış koşulları açıklanınca TBMM karşıt şartlar ileri
sürdü, itilaf Devletleri de bu teklifleri reddetti.
Sakarya Muharebesi`nin Genel Sonuçları
Yunanlılar savunmaya çekildi.
Mustafa Kemal`e Gazilik sanı ve mareşallik rütbesi verildi.
Asker kaçakları sorunu çözümlendi.
Anadolu ve Trakya`da seferberlik ilan edildi.
1683`ten beri süren Türk gerileyişi durdu. Türk ordusu saldırı durumuna geçti.
|